Nieprawidłowości w bialskim PEC. NIK składa doniesienie do prokuratury

9 listopada w lubelskiej siedzibie Najwyższej Izby Kontroli odbyła się konferencja prasowa, w trakcie której zreferowano wyniki kontroli NIK w wybranych ciepłowniach na terenie województwa lubelskiego. Wśród nich znalazły się Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Białej Podlaskiej i Radzyniu Podlaskim. W przypadku pierwszej NIK skierował doniesienie do prokuratury.

Kontrola w czterech aspektach

"Głównym celem kontroli „Przestrzeganie standardów emisyjnych i działalność inwestycyjna komunalnych przedsiębiorstw energetycznych w województwie lubelskim” było sprawdzenie, czy gminne przedsiębiorstwa energetyki cieplnej (PEC) działające w województwie lubelskim dotrzymywały obowiązujących standardów emisyjnych oraz zapewniły prawidłową eksploatację instalacji i urządzeń ograniczających nadmierną emisję pyłów i gazów. W kontroli zbadano również zawieranie i realizację umów na dostawy węgla, realizację przedsięwzięć inwestycyjnych, sytuację ekonomiczno-finansową w aspekcie możliwości realizacji statutowych zadań, a także przestrzeganie przepisów o zasadach wynagradzania członków zarządów i rad nadzorczych.” – czytamy w komunikacje NIK, zamieszczonym na stronie internetowej Izby.

Lubelski oddział NIK skontrolował cztery ciepłownie. Wśród nich znalazły się PEC w Białej Podlaskiej i Radzyniu Podlaskim. Kontrolą objęto okres 2018-2021. – Kontrola była bardzo wynikowa. Mamy ponad 50 wniosków pokontrolnych, ustalenia są ciekawe – mówił podczas briefingu, 9 listopada Edward Szempruch, p.o. dyrektor delegatury w Lublinie. Natomiast Rafał Padrak, p.o. wicedyrektor delegatury, odpowiedzialny za koordynację, nadzór merytoryczny i prawny kontroli, dodawał: - Zbadaliśmy również kwestię handlu emisjami gazów cieplarnianych, do tej pory nie zajmowaliśmy się tymi zagadnieniami w delegaturze.

Nieprawidłowości w zakupie opału

Jak sprawozdaje NIK „(...) PEC Radzyń Podlaski w trzech umowach w niewystarczający sposób zabezpieczyło interesy spółki. (…) PEC Radzyń Podlaski nie określiło mierników dla jednego z kryteriów oceny ofert (współpraca oferenta z zamawiającym) w postępowaniach na dostawę węgla przeprowadzanych w latach 2018–2020. Tym samym przyznanie punktów oferentom za to kryterium było wynikiem subiektywnej oceny członków komisji przetargowej i mogło prowadzić do naruszenia zasad uczciwej konkurencji. W postępowaniu z 2019 r. zastosowane kryterium 5 proc. za doświadczenie we współpracy z zamawiającym było decydujące i skutkowało tym, że spółka zakupiła węgiel od dotychczasowego dostawcy po cenie wyższej (o 52 tys. zł) od najniższej oferty złożonej w tym postępowaniu(…) PEC Radzyń Podlaski nie naliczyły (lub zaniżyły naliczanie) kar umownych dostawcom węgla. Chodzi o ponad 200 tys. zł w przypadku PEC Radzyń Podlaski”

Natomiast w odniesieniu do PEC Biała Podlaska NIK informuje: „PEC Biała Podlaska, bez przeprowadzenia rozeznania rynku i analiz opłacalności, zawarło umowę wieloletnią, która w dodatku nie zabezpieczała należycie interesów spółki.(…) PEC Biała Podlaska zamówiło w 2018 r. węgiel, który nie spełniał parametrów jakościowych wynikających z pozwolenia zintegrowanego (…) nie złożyło reklamacji węgla, który nie spełniał norm jakości określonej w umowach (…)”,

W przypadku obu ciepłowni Izba wskazuje, że „nie egzekwowały od dostawców certyfikatów jakości węgla.” Dodatkowo w przypadku PEC Radzyń Podlaski NIK zwraca uwagę, że „przyjęty sposób rozliczenia roszczeń z tytułu kar umownych, bez wystawiania not obciążeniowych (tj. obniżenie ceny netto dostarczonego miału węglowego poprzez jej pomniejszenie o wysokość należnych spółkom kar umownych w fakturach korygujących wystawionych przez dostawców węgla) wywarł skutki podatkowe po stronie dostawców węgla, powodując zmniejszenie podatku od towarów i usług (…)”.

CZYTAJ TEŻ: Nie było protestów, są pozytywne opnie dotyczące inwestycji

Bialski PEC nie naliczył 6,5 mln zł kar

NIK zbadał również sposób przeprowadzenia inwestycji prowadzonych przez ciepłownie. Największe, którym się przyjrzał, to budowa ciepłowni na biomasę w Białej Podlaskiej i elektrociepłowni na gaz w Radzyniu Podlaskim. „(…) Najistotniejsze nieprawidłowości dotyczyły budowy ciepłowni opalanej biomasą. PEC Biała Podlaska nie naliczyło wykonawcy kar umownych w kwocie ponad 6,5 mln zł (…)” – czytamy w sprawozdaniu NIK i dalej: „(…) wypłaciło wykonawcy robót 23 mln zł pomimo nieprzedłożenia przez niego dowodów zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszym podwykonawcom, co naruszało przepisy Prawa zamówień publicznych. Stwarza to również ryzyko, że do spółki będą się zgłaszać podwykonawcy lub dalsi podwykonawcy z roszczeniami o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty. Zaakceptowało umowę o podwykonawstwo, w ramach której wykonawca zlecił realizację całości zamówienia podwykonawcy, co było niezgodne przepisami Pzp. W kontrakcie na roboty budowlane nie zawarło postanowień dotyczących kar umownych z tytułu: braku zapłaty wynagrodzenia podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom, nieprzedłożenia do zaakceptowania projektu umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane lub projektu jej zmiany, nieprzedłożenia poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii umowy o podwykonawstwo lub jej zmiany, braku zmiany umowy o podwykonawstwo w zakresie terminu jej zapłaty. Było to niezgodne z przepisami Pzp.”

W przypadku budowy elektrociepłowni w Radzyniu Podlaskim NIK wskazuje: „(…) że Zarząd PEC Radzyń Podlaski zawierając umowę na realizację tego zadania zaciągnął zobowiązanie o wartości przekraczającej limit zobowiązań, określony uchwałą wspólników spółki. Od wykonawcy nie wyegzekwowano złożenia zabezpieczenia należytego wykonania umowy odpowiadającego zmienionym terminom realizacji zadania, na etapie trwających prac budowlanych.”

Głębokie kieszenie pionu zarządczego

W żadnej z czterech skontrolowanych przez NIK ciepłowniach, wynagrodzenia rad nadzorczych czy członków zarządów nie były wypłacane tak jak mówią przepisy prawa. „(…) stwierdzono wypłacanie wynagrodzeń członkom zarządów lub rad nadzorczych w zawyżonej wysokości.” - informuje NIK.

W trzech kontrolowanych ciepłowniach, w tym PEC Biała Podlaska „(…) wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych przez kilka lat nie były „zamrażane” na poziomie ustalonym dla roku 2017, do czego zobowiązywały przepisy ustaw o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustaw budżetowych. Spowodowało to wypłacenie wynagrodzeń zawyżonych (…)”.

Z wyliczeń NIK wynika, że w ujawnionych przypadkach, zawyżono wynagrodzenia łącznie o ponad 526 tys. zł. W efekcie kontroli część spółek wyeliminowała nieprawidłowość i odzyskała nienależnie wypłacone wynagrodzenia. Jak wskazuje NIK korekta naliczeń wynagrodzeń następowała przed kontrolą NIK, lub już w jej trakcie. „(…) członkowie rady nadzorczej PEC Biała Podlaska zwrócili spółce ponad 26 tys. zł.” – czytamy w relacji NIK. W przesłanej do mediów informacji prasowej, omawiając kwestię zawyżania wynagrodzeń w trzech z czterech skontrolowanych ciepłowniach (w tym bialskiej) i jego zwrotów, stwierdzono, że "zwrócona kwota nie stanowi jednak nawet połowy niesłusznie wydanych pieniędzy." 

Izba ujawniła również wypłacenia prezesowi zarządu PEC Radzyń Podlaski wynagrodzenia zmiennego za 2020 r. w kwocie 9,4 tys. zł, pomimo nieosiągnięcia wymaganego poziomu realizacji celów zarządczych. Wytknęła również nierzetelnie przeprowadzone przez rady nadzorcze PEC Biała Podlaska i PEC Radzyń Podlaski ocenę realizacji przez zarządy tych spółek celów zarządczych, co skutkowało wypłaceniem nienależnego wynagrodzenia.

CZYTAJ TEŻ: Pakiet badań 40 plus będzie wydłużony. Niewielu Polaków chce z tego skorzystać

Doniesienia pokontrolne

Kontrola NIK będzie miała swoje skutki. Dla PEC w Białej Podlaskiej mogą być znacznie dotkliwsze niż dla władz ciepłowni w Radzyniu Podlaskim. „Prezes NIK skierował do Ministra Finansów powiadomienie w związku z przyjętym przez (…) PEC Radzyń Podlaski sposobem rozliczenia dostaw węgla. W odpowiedzi Zastępca Szefa KAS poinformował o prowadzonych czynnościach analitycznych we wskazywanej przez Prezesa NIK sprawie, których wyniki będą podstawa do podjęcia stosownych działań o charakterze prewencyjno-kontrolnym, w celu zminimalizowania dalszego występowania nieprawidłowości.” – czytamy w sprawozdaniu NIK.

Natomiast w kwestii PEC Biała Podlaska, sprawę skierowano do prokuratury. „NIK skierowała do prokuratury (…) zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa po kontroli PEC Biała Podlaska o czyny z art. 296 § 4 w zw. z art. 296 § 3 Kodeksu karnego” – czytamy w podsumowaniu raportu z kontroli NIK.

Art. 296 kk - Wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym

Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 

§ 3

Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 2 wyrządza szkodę majątkową w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. 

§ 4

Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 3 działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Przeczytaj:

• PiS próbuje przykryć słowa Kaczyńskiego o Polkach, które „dają w szyję”. Zdaniem Polaków – obraził kobiety
• W święto Niepodległej wspominamy przeszłość, patrząc w przyszłość (GALERIA)
• Wójtowie uhonorowani za zasługi. Medale wręczył wojewoda
• Złote gody 47 małżeństw z miasta i gminy Międzyrzec Podlaski
• Brutalny atak nożownika. Kierowca biskupa ciężko ranny