Czym jest ferrytyna?
Ferrytyna to białko odpowiedzialne za magazynowanie żelaza w organizmie. Znajduje się w wątrobie, śledzionie, szpiku kostnym i mięśniach, a jej poziom we krwi odzwierciedla zapasy tego pierwiastka.
Choć w badaniach często oznacza się poziom żelaza, ferrytyna dostarcza dokładniejszych informacji o jego ilości w organizmie. To właśnie ten wskaźnik pomaga ocenić, czy pacjent cierpi na niedobór lub nadmiar żelaza. Z tego powodu badanie ferrytyny pełni ważną funkcję w diagnostyce anemii, stanów zapalnych i chorób przewlekłych.
Kiedy warto zbadać ferrytynę?
Wiele objawów może sugerować niedobór żelaza i konieczność sprawdzenia poziomu ferrytyny. Warto wykonać to badanie, jeśli występuje:
- przewlekłe zmęczenie, osłabienie,
- bladość skóry, łamliwość paznokci, nadmierne wypadanie włosów,
- zawroty głowy, duszności, przyspieszone bicie serca,
- częste bóle głowy oraz uczucie zimnych dłoni i stóp.
Badanie ferrytyny jest wskazane nie tylko wtedy, gdy występują te objawy, lecz także w diagnostyce i monitorowaniu: niedokrwistości z niedoboru żelaza, chorób wątroby, stanów zapalnych i chorób przewlekłych oraz skuteczności suplementacji żelaza.
Lekarz może także zlecić badanie ferrytyny w ramach oceny ogólnego stanu zdrowia lub u osób z ryzykiem niedoboru żelaza, np. kobiet z obfitymi miesiączkami bądź wegan.
Jak interpretować wyniki ferrytyny?
Prawidłowy poziom ferrytyny zależy od wieku, płci i stanu zdrowia.
- Niski poziom ferrytyny wskazuje na niedobór żelaza, co może prowadzić do anemii. Bywa on spowodowany niedostateczną ilością pierwiastka w diecie, problemami ze wchłanianiem lub przewlekłymi krwawieniami (np. wrzody żołądka, obfite miesiączki).
- Wysoki poziom ferrytyny może sygnalizować przewlekłe stany zapalne, choroby wątroby, hemochromatozę (nadmierne gromadzenie żelaza) lub infekcje.
W celu dokładnej oceny zdrowia warto wykonać badanie poziomu ferrytyny wraz z innymi wskaźnikami, takimi jak poziom żelaza, morfologia krwi czy CRP.
Jak zadbać o prawidłowy poziom ferrytyny?
Aby utrzymać ferrytynę na odpowiednim poziomie, warto stosować zbilansowaną dietę bogatą w żelazo. Wprowadź do jadłospisu takie produkty jak:
- czerwone mięso, podroby, ryby,
- rośliny strączkowe (soczewica, ciecierzyca, fasola),
- zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż),
- orzechy i nasiona.
Przyswajalność żelaza zwiększa witamina C, dlatego warto łączyć bogate w żelazo produkty z cytrusami, papryką czy natką pietruszki. Należy też ograniczyć spożycie kawy, herbaty i nabiału, które mogą utrudniać wchłanianie pierwiastka.
W przypadku niskiej ferrytyny lekarz może zalecić suplementację. Lepiej jednak nie przyjmować suplementów na własną rękę, bez wcześniejszej konsultacji z profesjonalistą, ponieważ może to doprowadzić do nadmiaru żelaza, który bywa równie groźny jak niedobór tego pierwiastka.
Regularne badania ferrytyny pomagają wcześnie wykryć problemy zdrowotne i odpowiednio zadbać o organizm. Jeśli zauważasz objawy niedoboru żelaza lub masz wątpliwości co do swojego stanu zdrowia, warto skonsultować się z lekarzem i sprawdzić poziom ferrytyny.
Bibliografia
- P. Gajewski i in., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 1680–1683.
- E. Kosiorowska, M. Hartleb, Ferrytyna – strategia diagnostyczna dla wysokich stężeń osoczowych, „Gastroenterologia Praktyczna” 2016, nr 4 (33), s. 37–45.
