Kwas foliowy potrzebny jest każdemu człowiekowi w każdym wieku – od poczęcia, do śmierci. Bez względu na płeć. Ponieważ wyodrębniono go z liści (po łacinie liść = folium) w języku potocznym utarła się nazwa kwas foliowy. Ma on m.in. działanie krwiotwórcze i chroni przed powstawaniem nowotworów. Niedobór kwasu foliowego może prowadzić do rozwoju depresji. Nadmiar – zaburzać utlenianie złego cholesterolu i ułatwiać powstawianie zmian miażdżycowych. Na co dzień jednak nie zastanawiamy się nad funkcjami folacyny w naszych organizmach. Przypominamy sobie o jej istnieniu, kiedy zachodzimy w ciążę – i słyszymy wtedy od lekarza, że warto było pomyśleć o zażywaniu tego suplementu trochę wcześniej…
Kwas foliowy w ciąży
Dlaczego kwas foliowy jest dla ciężarnych tak ważny? Kwas foliowy bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych, z których powstaje nasze DNA. Reguluje wzrost, podział i funkcjonowanie wszystkich komórek ciała. Jeśli kobieta planująca zajście w ciążę w porę nie zadba o właściwy poziom kwasu foliowego w organizmie, zwiększa się ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu. Ponieważ planowanie rodziny nie zawsze idzie… zgodnie z planem, dobrze by było, żeby po prostu każda kobieta biorąca w ogóle pod uwagę możliwość zajścia w ciążę suplementowała kwas foliowy. Organizm sam nie syntetyzuje folacyny – musimy dostarczyć ją sobie z pożywieniem albo w postaci tabletek. Obok wad cewy nerwowej wu płodu, ciężarna, u której stwierdza się niedobór kwasu foliowego narażona jest na przedwczesne poronienie i niedorozwój łożyska.
Co to jest cewa nerwowa?
To po prostu zawiązek układu nerwowego. Na początku ma kształt otwartej rurki, potem zamyka się i przekształca w rdzeń kręgowy i mózg. Cewa nerwowa powstaje już w 2-4 tygodniu ciąży. Jeśli wiec niedobór kwasu foliowego u ciężarnej jest duży, już na początku ciąży powstają zmiany, których odwrócić nie sposób. Jeśli podczas procesu zamykania cewy nastąpią jakieś – nazwijmy to – błędy w Matrixie, może dojść do nawet do zatrzymania rozwoju mózgu i rdzenia kręgowego. Bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa czy przepuklina mózgowo-rdzeniowa są konsekwencjami tych błędów, zmian, zaburzeń. Jeśli dodatkowo przyszła mama nadużywa alkoholu, jej zasoby kwasu foliowego w organizmie drastycznie się zmniejszają. Dlatego właśnie zaleca się, aby kobiety biorące pod uwagę możliwość zajścia w ciążę ograniczały jego spożycie, a ciężarne – bezwzględnie z niego rezygnowały.
Ponieważ nie każda kobieta planuje ciążę i się do niej świadomie przygotowuje, suplementacja kwasu foliowego jest w niektórych krajach propagowana w ramach programów profilaktycznych. W Polsce istnieje zalecenie, żeby „wszystkie kobiety w wieku rozrodczym w Polsce, które mogą zajść w ciążę, powinny spożywać 0,4 mg kwasu foliowego dziennie w celu zapobiegnięcia wystąpienia u ich potomstwa wad cewy nerwowej”.
Gdzie oprócz tabletek?
Pokarmy, w których znajdziemy kwas foliowy to m.in.:
l Ciemnozielone warzywa (szpinak, szparagi, brukselka, brokuły, zielony groszek);
l Produkty zbożowe z pełnego przemiału (także płatki śniadaniowe);
l Rośliny strączkowe (także soja – pod warunkiem, że nie masz problemów z tarczycą);
l Owoce (pomarańcze, banany, jabłka);
l Podroby (zwłaszcza wątróbka);
l Jaja.
Trzeba jednak pamiętać, że folacyna jest bardzo delikatna: szkodzi jej zarówno zbyt długie przechowywanie zapasów żywnościowych, jak i światło słoneczne czy obróbka termiczna. Dobrze byłoby podawać dania bogate w kwas foliowy wraz z tymi bogatymi w witaminę C, bo częściowo chroni ona folacynę przed rozpadem.
Jak zażywać kwas foliowy w tabletkach?
Kiedy zaczynamy suplementację kwasu foliowego, koniecznie powinnyśmy poinformować lekarza prowadzącego o naszym trybie życia i nawykach żywieniowych oraz o tym, czy w naszej rodzinie zdarzały się już przypadki urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej. W tym ostatnim przypadku lekarz przeprowadzi pogłębiony wywiad i na pewno zaleci dawkę folacyny wyższą niż standardowa. Pogłębiony wywiad towarzyszyć też powinien sytuacjom, w którym sygnalizujemy lekarzowi choroby przewlekłe, w tym autoimmunologiczne, oraz przedstawiamy listę zażywanych stale leków – niektóre mogą zaburzać lub wręcz uniemożliwiać wchłanianie kwasu foliowego z pożywienia i tabletek.
Bezwzględnie należy pamiętać, że folacyna to tylko jeden element całej układanki. Aby urodzić zdrowe dziecko trzeba mieć swoje zdrowie pod kontrolą. Wykonywanie zalecanych badań analitycznych, zbilansowana dieta, wykluczenie używek, odpoczynek, unikanie stresu - wszystko to wpływa na zdrowie i rozwój płodu. Nie ma chyba gorszej emocjonalnie sytuacji dla matki, kiedy wie, że przyczyniła się do kłopotów zdrowotnych własnego dziecka – tej sytuacji naprawdę da się uniknąć. Okres planowania, ciąży, porodu i połogu nie jest łatwy – to prawdziwy czas dojrzewania i dorastania. To najważniejszy w życiu egzamin. Warto zdać go celująco.
Artykuł sponsorowany
